0034 966 444 615 | |
wynajem@ibermaxx.pl | |
12080525 ibermaxx |
Maimonides - hiszpański filozof. Trochę hiszpańskiej filozofii i historycznych, ważnych postaci związanych z Hiszpanią ...
Wizyta na Półwyspie Iberyjskim nie musi wiązać się jedynie z wypoczynkiem w kurortach nadmorskich, brzuchem do góry, twarzą w kierunku gorącego słońca. Oczywiście biura podróży mają dziesiątki ofert w katalogach, które zapraszają turystów nie tylko na jedną z hiszpańskich wysp, na której panuje wieczne lato, ale również do kurortów południowego wybrzeża Hiszpanii.
Costa del Sol, Costa Dorada czy Costa Brava czekają z otwartymi rękoma na turystów, którzy chcą skorzystać ze wspaniałej pogody, nawet wtedy kiedy w Polsce jest zima. Temperatury panujące w Hiszpanii sprawiają, że jest to kraj często wybierany przez turystów.
Hiszpania to również wspaniały kraj jeśli myślicie nie tylko o wylegiwaniu się w gorącym słońcu, ale również o zwiedzaniu ciekawych miejsc.
Takich miejsc w Hiszpanii jest setki, każde ma swoją niepowtarzalną historię, którą opowiada turystom każdą swoją częścią. W związku z jakże burzliwą historią Hiszpanii nie sposób też pominąć niektóre ważnych wydarzenia, czy ludzi, związanych z tym pięknym krajem i jego długą historią, którzy nadali Hiszpanii jej ostateczny kształt i charakter.
Zanim wybierzecie się zwiedzać to piękne miejsce lub zaświta Wam myśl aby zamieszkać w Hiszpanii na stałe, warto dowiedzieć się co nieco o tym kraju, jego historii, kulturze, dziedzictwie naukowym i filozoficznym.
W dość burzliwym okresie dla Hiszpanii urodził się tutaj żydowski filozof i lekarz, główny przedstawiciel arystotelizmu żydowskiego. – Mojżesz Majmonides.
Urodził się on 30 marca 1138 w Kordowie, zmarł zaś 13 grudnia 1204 roku w Egipcie, w Kairze. Nazwisko tego filozofa można było zapisać po żydowsku Mosheh Ben Maimon, po arabsku Musa ibn Maymun, co po latynizacji zapisywało się Moses Maimonides. Jego nazwisko zapisywało się również akronimem hebrajskim, ciekawie brzmiącym Rambam, które pochodziło od Rabbeinu Mosheh Ben Maimon. Prawda, że same określenia tego słynnego hiszpańskiego, żydowskiego filozofa, sprawiają, że staje się on bardzo ciekawą postacią? A to przecież dopiero początek.
Maimonides urodził się w Kordobie, w al-Andalus, 30 marca 1138 roku. Okres ten uznawany był za umowy koniec rozkwitu kultury żydowskiej na Półwyspie Iberyjskim. Młody Maimonides interesował się nauką i filozofią, zagłębiał się w lekturze greckich filozofów, w tłumaczeniu arabskim. Z czasem zainteresował się też wiarą i kulturą islamu. Maimonides pod okiem ojca, studiował również Torę. W tamtym okresie na Półwyspie Iberyjskim, szczególnie na jego południu, władzę sprawowali Maurowie, jednak po podbiciu Kordoby przez Almohadów w 1148 roku, zniesiono dhimmi.
Dhimmi było arabskim określeniem mieszkańców niemuzułmańskich, krain, które były pod panowaniem islamu. Słowo dhimmi oznaczało pakt, ochronny stan życia i własności dla ludności niemuzułmańskiej. Status ten sprawiał, że wszyscy będący innego wyznania niż muzułmańskie, mogli czuć się bezpiecznie w miejscach publicznych. Utrata tego statusu groziła przejściem na islam, śmiercią lub wygnaniem.
Rodzina Maimonidesa, wraz z większością sąsiadów wybrała wygnanie i udali się do Maroka. Niektórzy twierdzą, że sam Maimonides poddał się jednak przechrzczeniu na islam, na co nie ma ostatecznych dowodów. Wielokrotnie uznawano, że zmuszanie siłą do przejścia na islam kłóci się z prawem islamu i unieważniano je. Maimonides pozostał w Maroku i studiował teologię i medycynę w Fezie.
Zanim wyruszył w ostateczną podróż do Egiptu udał się do Ziemi Świętej. W 1165 roku osiadł w Egipcie w Fustat, gdzie studiował w jesziwie, przy niewielkiej synagodze. Synagoga w Fustat dzisiaj nosi jego imię, co podkreśla znaczenie Maimonidesa dla ludności żydowskiej w Kairze. Od samego początku pobytu w Egipcie pomagał on ludności żydowskiej, która cierpiała przez napaści chrześcijan. Będąc w kontakcie z pięcioma gminami żydowskimi Dolnego Egiptu, uzbierał fundusze na okup, który miał być przeznaczony do wykupu jeńców żydowskich z rąk chrześcijan.
W 1171 roku został Nagidem tamtejszej gminy żydowskiej, czyli jej faktycznym liderem, co prawdopodobnie było zwieńczeniem jego teologicznej kariery. Sam Maimonides twierdzi, że uwolnienie jeńców i zdobycie funduszy na okup, na pewno pomogły mu w zdobyciu tej zaszczytnej funkcji. Maimonides w Egipicie został mianowany nadwornym lekarzem wezyra Al Quadi al Fadil, a następnie lekarzem sułtana Egiptu - Saladyna, wielkiego wodza i polityka muzułmańskiego, pochodzenia kurdyjskiego, władcy imperium, które rozciągało się od Sudanu po Syrię i od Jemenu aż do wschodniej Turcji. Po śmierci Saladyna został lekarzem rodziny królewskiej, dynastii Ayyubid.
Maimonides zmarł 12 grudnia 1204 roku w Fustat, pierwszej stolicy Egiptu będącego pod rządami Muzułmanów. Fustat dzisiaj jest częścią Kairu. Uważa się, że został na krótko pochowany na dziedzińcu synagogi, po czym, zgodnie z jego wolą, jego szczątki zostały ekshumowane i przewiezione do Tyberiady w Izraelu, gdzie do dziś znajduje się jego grób. Jednak do dnia dzisiejszego istnieją liczne spory, według których można twierdzić, że został on jednak pochowany w Egipcie i nigdy jego grób nie został przeniesiony.
Maimonides był przedstawicielem żydowskiego arystotelizmu, który jak się można domyśleć, pochodził od przemyśleń starożytnego Arystotelesa, jednego z trzech najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji, obok Sokratesa i Platona. Arystotelizm rozwijał się nie tylko w starożytności, ale również w późniejszym okresie. Poglądy filozoficzne Arystotelesa wpłynęły na rozwój kierunków i szkół filozoficznych, a także filozofii, teologii, czy nauk przyrodniczych.
Przedstawicielami arystotelizmu w średniowieczu byli również Boecjusz, Awerroes, a także filozofowie z okresu renesansu, tacy jak Aleksander z Afrodyzji, Symplicjusz z Cylicji, Jan Filopon, czy Temistiusz i Amoniusz. W Hiszpanii duże znaczenie w renesansowym rozwijaniu arystotelizmu miał Uniwersytet w Salamance i szkoła scholastyczna, do której przedstawicieli można zaliczyć Franciszka Suareza, Domingo de Soto, Francisco de Vitoria, Pedro de Fonesca czy Francisco de Toledo.
Działania Maimonidesa można podzielić na dwa rodzaje, działalność filozoficzna i twórczość teologiczna. W teologii jednym z dzieł był „Sefer ha – Micwot”, czyli „Księga przykazań”, najważniejszy średniowieczny komentarz do Talmudu, jednej z podstawowych ksiąg judaizmu. Talmud jest komentarzem Tory, w którym napisano, jak przestrzegać na co dzień tego, co zawarto w Torze.
Księga opisuje głównie teologię żydowską i kierowana była do czytelników, którzy znali już filozofię i inne dziedziny nauki, jednak nie potrafili połączyć swojej wiedzy z dosłownym znaczeniem Pisma Świętego. Twórczość filozoficzna natomiast była związana z trendem filozofów arabskich, w których ślady poszedł Maimonides, pozostając pod natchnieniem neoplatonizmu i arystotelizmu.
Głównym dziełem Maimonidesa jest „More Newuchim”, czyli „Przewodnik błądzących”, które Maimonides napisał między 1185 a 1190 rokiem, uważany za podstawowe dzieło filozoficzne tego myśliciela. Jednocześnie ten traktat teologiczno – filozoficzny uznawany jest za jedno z najważniejszych dzieł średniowiecznej filozofii żydowskiej. Pierwotnie dzieło zostało napisane w języku judeo – arabskim i kierowane było do wyznawców judaizmu, którzy dzięki przeczytaniu „Przewodnika błądzących” powinni umieć pogodzić prawdy wiary z prawdami filozofii.
Traktat „Przewodnik błądzących” łączy tradycje judaistyczne z filozofią muzułmańską i filozofią Arystotelesa. Warto wspomnieć, że ten traktat filozoficzno – teologiczny, mimo, że kierowany był do konkretnej grupy osób, to miał on również wpływy poza społecznością żydowską. Przykładowo Maimonides w traktacie podaje cztery główne dowody na istnienie Boga, które są później analogicznie wykorzystane w pięciu dowodach istnienia Boga u Tomasza z Akwinu.
We wstępie traktatu zawarto klasyczną formułę doktryn judaizmu, oraz podstaw poglądów filozoficznych. Tytułowymi błądzącymi czy wątpiącymi według Maimonidesa byli ci Żydzi, którzy antropomorfizowali Boga, czyli nadawali mu niepotrzebnie ludzkich cech.
Maimonides uważa, że Bóg nie jest podobny do czegokolwiek czy kogokolwiek. Aby opisać Boga używa teologii negatywnej, czy inaczej mówiąc apofatycznej, co do dziś pozostaje jedną z najbardziej rozpoznawalnych cech nauk Maimonidesa. Teologia negatywna ukazuje niewspółmierność wszelkich wysiłków poczynionych do opisania Boga, odrzuca wszystkie symbole, czy wizerunki Boga, jako nieadekwatne.
Innym, bardzo znanym dziełem Maimonidesa jest „Miszne Tora”, czyli „Powtórzenie Tory”, znane również Jako „Jad ha – Chazaka” czyli „Silna dłoń”. Jest to kodeks napisany w 1180 roku, który systematyzował prawo żydowskie, zaraz po ukształtowaniu się Talmudu. Kodeks „Miszne Tora” składa się z czternastu ksiąg, które zostały podzielone na sekcje, rozdziały, a te na paragrafy. Dzieło zawiera omówienie 613 przykazań prawa Mojżeszowego. „Miszne Tora” zostało jedynym dziełem post talmudycznym, czyli odnoszącym się do Talmudu, zachowanym do dnia dzisiejszego, które jest podstawą późniejszych komentarzy prawa żydowskiego.
Jeszcze innym dziełem było „Perush ha – Mishnah”, czyli „Komentarz do Miszny”, który został napisany, aby podnieść rangę „Miszne Tora”. Miał być wstępem do Talmudu, a także jego rewizją. To właśnie w „Perush ha – Mishnah” Maimonides sformułował trzynaście zasad wiary judaizmu. Wiele wspólnot judaizmu włączyło treść zasad wiary w swoje codzienne poranne modlitwy.
Lista zasad wiary kolejno zawiera punkty: istnienie Boga, jedność Boga, duchowa i niecielesna natura Boga, wieczna natura Boga, jedynie Bóg powinien być przedmiotem kultu, objawienie Boga przez proroków, wyższość Mojżesza w stosunku do innych proroków, Boże Prawo dane na Synaju, niezmienność Tory jako Bożego Prawa, boża przedwiedza ludzkich działań, nagroda za dobro i kara za zło, przyjście Mesjasza żydowskiego oraz zmartwychwstanie umarłych.
Maimonides był również lekarzem, więc można znaleźć również prace medyczne jego autorstwa. Najbardziej znanych jest dziesięć prac medycznych napisanych w języku arabskim, które na język angielski przetłumaczył etyk medyczny Fred Rosner. Są to takie tytuły jak „Extract from Galen”, czy „The Art. Of Cure”, „Fusul Musa” - komentarz do Hipokratesa, a także wiele innych traktatów o zdrowiu, w tym o astmie, cukrzycy, zapaleniu wątroby, zapaleniu płuc. Jego traktaty stały się bardzo wpływowe dla wielu pokoleń lekarzy.
Maimonides był powszechnie znanym i szanowanym w Hiszpanii filozofem i lekarzem. W Kordobie, mieście jego narodzin, w pobliżu Synagogi w Kordobie, przy ulicy Judios, postawiono jego pomnik. Synagoga dziś nie jest miejscem modlitwy, przez lata, po wypędzeniu Żydów z Kordoby pełniła wiele funkcji, był to między innymi szpital, kaplica i szkoła.
Budynek uznany jest za zabytek narodowy, był wielokrotnie odrestaurowywany, między innymi w 1929 roku przez Felixa Hernandeza, oraz w 1977 roku, ponownie otworzony w 1985 roku, na 850 rocznicę urodzin Maimonidesa.
Używamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.